Vụ xuân năm 2025, toàn tỉnh gieo cấy khoảng 74.000ha lúa. Ngay từ đầu vụ, ngành nông nghiệp đã chỉ đạo các địa phương bố trí cơ cấu giống hợp lý theo hướng tăng diện tích lúa ngắn và trung ngày, có khả năng chống chịu tốt với điều kiện thời tiết bất thuận, cho năng suất, chất lượng cao. Một số giống chủ lực như BC15, TBR225, TBR279, T10, Đài Thơm 8 tiếp tục được mở rộng. Cùng với đó, việc chuyển đổi phương thức gieo cấy như gieo mạ nền cứng, gieo sạ, cấy máy cũng được áp dụng rộng rãi, góp phần giảm công lao động, tiết kiệm chi phí, đẩy nhanh tiến độ sản xuất. Ông Đỗ Quý Phương, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường cho biết: Đến nay, lúa xuân trong tỉnh sinh trưởng khá tốt, đồng đều. Trà lúa cấy sớm đang phân hóa đòng; trà chính vụ đang trong giai đoạn đẻ nhánh rộ và bước vào làm đòng. Đây là giai đoạn quan trọng, rất mẫn cảm với sâu bệnh. Nếu không chủ động phòng, trừ tốt, nguy cơ ảnh hưởng đến năng suất cuối vụ là rất lớn. Trên đồng ruộng, tình trạng sâu cuốn lá nhỏ, rầy nâu, rầy lưng trắng, đạo ôn lá, đạo ôn cổ bông và bệnh bạc lá có dấu hiệu gia tăng, đặc biệt ở các huyện phía Bắc như Hưng Hà, Quỳnh Phụ, Đông Hưng. Sâu cuốn lá nhỏ lứa 3 đang nở rộ, gây hại trên diện rộng với mật độ phổ biến 10 - 30 con/m2, nơi cao lên tới 50 - 100 con/ m². Các ổ bệnh đạo ôn lá cũng đã xuất hiện ở nhiều xã, chủ yếu trên các giống mẫn cảm hoặc ruộng gieo cấy dày, bón thừa đạm.

Ông Lê Minh Tuấn, Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Hưng Hà cho biết: Hiện nay, 10.350ha lúa xuân của huyện trà sớm đang ở giai đoạn đòng già, trà lúa đại trà đang ở giai đoạn làm đòng. Trong đó, 8.700ha lúa xuân nhiễm đạo ôn, sâu cuốn lá. Thực hiện sự chỉ đạo của UBND huyện, Phòng và các đơn vị liên quan đã tăng cường kiểm tra, đôn đốc các địa phương, không để sâu cuốn lá nhỏ, bệnh đạo ôn và các đối tượng sâu bệnh khác phát sinh gây hại nặng, làm giảm năng suất lúa xuân 2025. Ngay khi phát hiện sâu bệnh, huyện đã chỉ đạo các xã rà soát toàn bộ diện tích, khoanh vùng và tổ chức phun thuốc phòng, trừ tại những vùng có mật độ sâu cao. Đồng thời, yêu cầu các HTX chủ động cung ứng vật tư, thuốc bảo vệ thực vật bảo đảm chất lượng, tránh tình trạng nông dân sử dụng thuốc trôi nổi, không rõ nguồn gốc.

Nông dân huyện Đông Hưng phun thuốc phòng, trừ sâu bệnh.

Hiện tại, toàn tỉnh có khoảng 60% diện tích lúa xuân đang trong giai đoạn làm đòng, số còn lại phân hóa đòng hoặc chuẩn bị trỗ bông - giai đoạn quyết định đến năng suất và chất lượng lúa. Sở Nông nghiệp và Môi trường đã chỉ đạo Chi cục Trồng trọt và Chăn nuôi phối hợp với các huyện tăng cường công tác kiểm tra, hướng dẫn kỹ thuật; phát hành các bản tin dự báo sâu bệnh, khuyến cáo phòng, trừ kịp thời. Các lớp tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật ngoài đồng cũng được triển khai, giúp nông dân nắm chắc quy trình chăm sóc và bảo vệ lúa. Ông Trần Quốc Dương, Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Chăn nuôi cho biết: Chúng tôi khuyến cáo bà con cần đặc biệt lưu ý phòng, trừ bệnh đạo ôn cổ bông trong giai đoạn lúa trỗ. Khi phát hiện bệnh, phải xử lý ngay bằng thuốc đặc trị, phun vào sáng sớm hoặc chiều mát, tuyệt đối không phun khi lúa đang trỗ rộ. Đồng thời theo dõi sát lứa sâu cuốn lá nhỏ tiếp theo, tránh để sâu phát triển gối lứa gây hại nặng. Ngành chuyên môn khuyến cáo bà con thường xuyên kiểm tra đồng ruộng, không bón thúc muộn, không phun thuốc trừ sâu tràn lan gây mất cân bằng sinh thái; thực hiện phòng, trừ sâu bệnh theo nguyên tắc “4 đúng”. Từ nay đến cuối vụ, áp lực sâu bệnh sẽ còn diễn biến phức tạp. Chi cục tiếp tục phối hợp với các địa phương đôn đốc điều tra đồng ruộng, hướng dẫn nông dân xử lý dịch hại theo hướng tiết kiệm, hiệu quả, an toàn cho cây trồng và môi trường.

Không chỉ cấp ủy, chính quyền, bà con nông dân cũng đang chủ động, linh hoạt trong chăm sóc và phòng, trừ sâu bệnh hại lúa. Hầu hết bà con đều nhận thức rõ giai đoạn làm đòng - trỗ là thời điểm “nhạy cảm” nhất, cần bám sát đồng ruộng, phun thuốc kịp thời để bảo vệ năng suất. Bà Phạm Thị Dung, xã Duyên Hải (Hưng Hà) chia sẻ: Tôi thường theo dõi thời tiết, nghe cán bộ khuyến cáo nên nắm rõ thời điểm sâu cuốn lá, bệnh đạo ôn xuất hiện, bùng phát. Vụ này tôi phun thuốc một lần phòng, trừ bệnh đạo ôn theo đúng lịch, nhờ vậy lúa vẫn giữ được màu xanh, thân mập, lá đứng. Còn ông Nguyễn Văn Bình, xã Đông Các (Đông Hưng) cho biết: HTX thông báo thời điểm phun trừ sâu bệnh rất sát thực tế. Ngoài ra, chúng tôi được hướng dẫn nhận biết bệnh qua hình ảnh, cách chọn thuốc phù hợp nên không phun tràn lan, giảm chi phí mà hiệu quả lại cao.

Với sự đồng hành từ cơ quan chuyên môn, sự vào cuộc tích cực của chính quyền cơ sở và tinh thần chủ động, trách nhiệm của người dân, tin rằng vụ lúa xuân 2025 của tỉnh sẽ tiếp tục giành thắng lợi, tạo đà thuận lợi cho sản xuất vụ mùa sắp tới.

Minh Nguyệt