Nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí Icarus cho thấy các "ngôi sao trường" - tức những ngôi sao di chuyển gần khu vực quan sát trên bầu trời - có thể tác động mạnh hơn nhiều đến sự ổn định của Hệ Mặt Trời so với những giả định trước đây.

Dựa trên hàng nghìn mô phỏng máy tính, nhóm nghiên cứu do hai nhà thiên văn Nathan Kaib và Sean Raymond đứng đầu phát hiện rằng nếu một ngôi sao có khối lượng tương đương Mặt Trời đi qua khu vực cách Hệ Mặt Trời khoảng 10.000 đơn vị thiên văn (AU) - tức gấp hơn 200 lần khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời, nó có thể gây ra những xáo trộn nghiêm trọng ở rìa ngoài của Hệ Mặt Trời, cụ thể là Vành đai Oort.

Đây là một lớp vỏ cầu khổng lồ chứa đầy các vật thể băng đá, được coi là "rào chắn cuối cùng" bao quanh Hệ Mặt Trời, nằm xa hơn cả Sao Diêm Vương. Sự xáo trộn ở đây có thể dẫn đến phản ứng dây chuyền, ảnh hưởng đến quỹ đạo của các hành tinh bên trong, trong đó có Trái Đất.

"Các ngôi sao đi ngang là tác nhân gây mất ổn định có khả năng cao nhất trong vòng 4 tỷ năm tới", nghiên cứu cảnh báo. Điều đáng lo ngại hơn nữa là các hành tinh lớn của Hệ Mặt Trời và cả Sao Diêm Vương thực tế kém ổn định hơn nhiều so với những gì con người từng nghĩ.

Ảnh minh họa: Getty Images 

Theo mô phỏng, lực hấp dẫn từ những ngôi sao lang thang có thể khiến:

- Sao Thủy có nguy cơ bất ổn quỹ đạo tăng lên từ 50% - 80%, dễ bị kéo lệch đường bay quanh Mặt Trời.

- Sao Diêm Vương có 5% khả năng rơi vào hỗn loạn hấp dẫn trong vòng 5 tỷ năm tới.

- Sao Hỏa có khoảng 0,3% nguy cơ bị va chạm hoặc văng ra khỏi Hệ Mặt Trời.

- Trái Đất, theo nhóm tác giả, có khoảng 0,2% khả năng bị va chạm với hành tinh khác hoặc bị hất văng khỏi quỹ đạo.

Một trong những kịch bản đáng sợ được đưa ra là: nếu quỹ đạo của Sao Thủy bị ảnh hưởng, nó có thể gây ra hiệu ứng domino dẫn đến việc Sao Kim hoặc Sao Hỏa va chạm trực tiếp với Trái Đất. Ngoài ra, quỹ đạo Trái Đất có thể bị lệch đến mức rơi vào Mặt Trời, hoặc tệ hơn - bị Sao Kim và Sao Hỏa đẩy về phía Sao Mộc. Với lực hấp dẫn khổng lồ, Sao Mộc có thể hất Trái Đất ra khỏi Hệ Mặt Trời mãi mãi.

Hai nhà nghiên cứu Kaib và Raymond cho rằng những mô hình truyền thống về Hệ Mặt Trời đang đánh giá thấp đáng kể mức độ thay đổi quỹ đạo trong tương lai của các hành tinh khổng lồ. "Các mô phỏng cho thấy Hệ Mặt Trời không phải là một cấu trúc ổn định tuyệt đối như lâu nay người ta vẫn tưởng. Thực tế, nó mong manh hơn nhiều khi chịu ảnh hưởng từ những yếu tố bên ngoài vũ trụ sâu thẳm", nhóm nghiên cứu viết.

Dù tỷ lệ Trái Đất bị "đá văng" khỏi Hệ Mặt Trời chỉ ở mức 0,2%, song trong thang thời gian hàng tỷ năm, đó vẫn là một rủi ro đáng lưu tâm. Đặc biệt, nghiên cứu này mở ra một cái nhìn mới về các hiểm họa từ các sự kiện thiên văn ở khoảng cách rất xa, vốn trước đây thường bị coi là vô hại với Trái Đất.

Dù sự kiện Trái Đất bị văng ra khỏi quỹ đạo vẫn chỉ là giả định trong tương lai xa tới hàng tỷ năm, nhưng nó đặt ra một câu hỏi nghiêm túc cho giới khoa học: Liệu có nên đánh giá lại mức độ ổn định của chính ngôi nhà vũ trụ mà nhân loại đang sinh sống?

Nghiên cứu này cũng khẳng định rằng những mối đe dọa thực sự với hành tinh chúng ta không chỉ đến từ biến đổi khí hậu hay va chạm thiên thạch, mà còn từ những yếu tố thiên văn xa xôi mà con người chưa thực sự hiểu hết.

Một ngôi sao xa lạ, đi qua trong im lặng, cũng có thể là kẻ kích hoạt chuỗi phản ứng khiến hành tinh của chúng ta mất phương hướng vĩnh viễn trong không gian vô tận.

Theo: vtv.vn